powrót; tytul.jpg (29668 bytes)
Finaliści    Emisja 15 maja 2000 r., program 1 TVP, godz. 030
1. Adam Hurcewicz
2. Andrzej Gibiec
3.Przemysław Błaszczyk
Spadające gwiazdy - meteory i meteoryty.
W tym odcinku początek emocji związanych z finałową batalią o nasze nagrody w konkursie astronomicznym - rozpoczyna się wielki finał.
Pierwszą nagrodą jest teleskop. Trzech finalistów będzie się spotykało w trzech programach przed wakacjami. Będą to spotkania telefoniczne.
O czym często późną wiosną i latem rozprawiają poszukiwacze "kosmicznych" skarbów"? Właśnie zaczyna się pora, podczas której można obserwować "spadające gwiazdy", o nich właśnie rozprawiają. To komety są źródłem spadających gwiazd. Za każdym przejściem koło Słońca kometa pozostawia ślad w postaci swoich szczątków. Kiedy Ziemia na swej orbicie wokółsłonecznej napotka taki ślad, rezultatem jest deszcz "gwiazd spadających" - rój meteorów. Meteory to drobiny pyłu kometarnego spalające się w atmosferze. Takie roje są okresowe i nadejście ich daje się przewidzieć. Wiemy, kiedy orbita Ziemi przetnie się ze śladem obserwowanej wcześniej komety. Ziemia jest stale bombardowana przez drobne okruchy materii. Wpadają do atmosfery z prędkościa sięgającą dwustu pięćdziesięciu tysięcy kilometrów na godzinę i wyparowują nie docierając do powierzchni Ziemi. Zdarzają się jednak większe bryły. Planetarne odpadki rozmiarów pięści i większe. Docierając do powierzchni Ziemi meteor zmienia się w meteoryt. Anglosasi podają jeszcze termin meteoroid. Pewien Amerykanin filmując swoje biuro w 1992 r. złapał w kadrze taki meteor nad Pittsburgiem. Odłamek meteorytu uderzył w auto, poważnie je uszkadzając. Typowy meteoryt kamienny to ciemna skorupa czyli skała stopiona wskutek tarcia o powietrze. Atmosfera pozostawia ślady również w meteorytach żelaznych. Niektóre zostają zapewne wyrzucone z Księżyca przez pradawne uderzenia jakichś ciał  w jego powierzchnię. Do powierzchni Ziemi docierały meteory pochodzące z Marsa. Średnio co dwie godziny spada na powierzchnię Ziemi jeden meteoryt. Istnieją jednak większe "kamienie", krążące wokół Ziemi, to asteroidy (dalszy tekst).
Roman Kanciruk - na podstawie scenariusza opracował Tomasz Pyć.
* Meteoroidy są to naturalne cząsteczki krążące wokół Słońca. Ich rozmiary są znacznie mniejsze niż komet czy asteroid, ale większe odoryginalna strona; seeball.gif (3531 bytes) atomu lub molekuły. Mogą zagrozić bezpieczeństwu statków kosmicznych, wysyłanych na orbitę przez człowieka. O szkodach wyrządzanych przez te drobiny informuje na swych stronach Space Environments and Effects Meteoroid and Orbital Debris Working Group.
../gify/fogra.gif (2782 bytes) Niektóre informacje z encyklopedii WIEM.
Pozwolenie na korzystanie z tekstów
FOGRA MULTIMEDIA - Jarosław Czopek
W naszej audycji
oficjalnie korzystamy z programu "Astronomica"


(C) Copyright  2000  by Tomasz Pyć * Wszystkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.